สมอง ประกอบด้วยเซลล์ประสาทจำนวนมาก และมีการใช้กระแสไฟฟ้าทางสมองในการเชื่อมสื่อสารกัน ทำให้เกิด คลื่นสมอง (Brain Wave) ซึ่งมีวงจรการทำงานที่วัดความถี่ได้จากเครื่อง EEG ซึ่งมีอยู่หลายระดับ และการเปลี่ยนแปลงขึ้นอยู่ว่าเราคิดอะไรอยู่ ทำกิจกรรมอะไร ซึ่งผลต่อการเรียนรู้ในรูปของสมองจะอยู่ในรูปแบบที่แตกต่างกันของระดับคลื่น
Brain Wave รู้จักกับความถี่ คลื่นสมอง
ความถี่คลื่นสมอง คือ การปรับจูนคลื่นสมองของคุณให้เป็นไปตามสภาวะที่คุณต้องการ ดังนี้
คลื่นสมองระดับเดลต้า เป็นคลื่นสมองที่ต่ำที่สุด สมองทำงานตามความจำเป็นเท่านั้น แต่กระบวนการของ จิตใต้สำนึกจะจัดเก็บข้อมูลอย่างต่อเนื่อง
คลื่นสมองระดับธีต้า เป็นคลื่นสมองที่เกิดขึ้นเมื่อมีการผ่อนคลายระดับลึก คลื่นสมองระดับนี้สามารถดึงข้อมูลจากจิตใต้สำนึก (subconscious mind) ได้
คลื่นสมองระดับอัลฟา เป็นคลื่นสมองที่เกิดขึ้นเมื่อมีความสงบ (relaxation) สภาวะนี้เป็นสภาวะที่สามารถรับรู้ข้อมูลได้ดีที่สุด สามารถเรียนรู้ได้ดี (super learning)
คลื่นสมองระดับเบต้า เป็นคลื่นสมองที่วบคุมจิตใต้สำนึกเมื่อใช้สมองเปิดรับข้อมูลพร้อมระบบประสาทสัมผัสทุกด้าน
คลื่นสมองระดับแกมม่า เป็นคลื่นสมองที่เร็วที่สุด คลื่นแกมม่าจะเกิดขึ้นขณะที่สมองตื่นตัวที่สุด เป็นคลื่นที่เกี่ยวกับการเรียนรู้และความคิดสร้างสรรค์
คลื่นสมองเดลต้า (Delta) ความถี่ 1/2 – 4 Hz
- สภาวะผ่อนคลายสูงมาก
- เกิดการซ่อมแซมร่างกายและสมอง
- สร้างความจำระยะยาว
- มีความสุขสงบในจิตใจ
เกิดจาก การหลับลึก ฝึกสมาธิอย่างต่อเนื่อง
คลื่นสมองธีต้า (Theta) ความถี่ 4-8 Hz
- สภาวะผ่อนคลายอย่างสูง (Parasympathetic)
- สามารถเชื่อมต่อกับจิตใต้สำนึก
- จิตใจสงบ
- ร่างกายหลั่งสารแห่งความสุข เซโรโทนิน เอนโดรฟิน
เกิดจาก การนอนหลับลึก การทำสมาธิ
คลื่นสมองอัลฟา (Alpha) ความถี่ 8-12 Hz
- มีจิตใจสงบขึ้น
- สติจับความคิดได้ ทำให้มีความคิดด้านบวกเพิ่มขึ้น
- มีอารมณ์ดี และความคิดสร้างสรรค์
- เข้าถึง และ เรียกความจำได้เร็ว
- ร่างกายสร้างภูมิคุ้มกัน
เกิดจาก สภาวะก่อนหลับ การสวดมนต์ กำลังใช้สมาธิ นวดผ่อนคลาย
คลื่นสมองเบต้า (Beta) ความถี่ 12-30 Hz
- โดยทั่วไปคลื่นสมองของเราอยู่ในภาวะนี้
- เปิดรับประสาทสัมผัส เคลื่อนไหวตามปกติ
- ระบบประสาทอัตโนมัติซิมพาเททิก ทำงานเพื่อต่อสู้หรือหนี
- พลังงานมาอยู่ที่กล้ามเนื้อ และสมอง ทำให้ระบบอื่นๆทำงานลดลง
* ถ้าความถี่มากกว่า 30 Hz ขึ้นไป อาจทำให้ *
- สติตามความคิดไม่ทัน ทำให้ โกรธง่าย กังวล กลัว และ สับสน
- เป็นสภาวะตื่นตัวทำให้หลับได้ยาก
- ความจำไม่ดี
- ใจเต้นเร็ว ใช้ออกซิเจนสูง
- ใช้พลังงานสูง น้ำตาลในเลือดไม่สมดุล
- ถ้าความถี่สูงมากๆจะทำให้เกิดภาวะแพนิค หายใจไม่ทัน หรือชักได้
เกิดจาก เคร่งเครียดติดต่อกัน ขาดการผ่อนคลาย ใช้อุปกรณ์สื่อสารมากโดยเฉพาะในวัยเด็กจะเป็นมากกว่าในผู้ใหญ่
คลื่นสมองระดับแกมม่า (Gamma) ความถี่ประมาณ 30-100 Hz
คลื่นสมองระดับแกมม่านี้ จะสั่นสะเทือนอยู่ในช่วงความถี่ประมาณ 40 Hz คลื่นสมองระดับแกมม่านี้ เป็นคลื่นสมองที่เพิ่งถูกค้นพบใหม่ชนิดหนึ่ง ทำหน้าที่หลักในการแก้ไขปัญหาความจำ และการจดจ่อ (Focus) เรื่องต่าง ๆ เรียนรู้ได้ดีขึ้น เป็นการเชื่อมต่อมิติที่สูงขึ้นไป
คลื่นสมองแกมม่าเป็นคลื่นความถี่คลื่นสมองที่เร็วที่สุด คลื่นชนิดนี้จะทำให้เกิดความมีสมาธิสูงสุด และเป็นความถี่ที่ดีที่สุดของสมองที่ทำให้เกิดสติปัญญา
คลื่นแกมม่าเกี่ยวข้องกับการทำงานของการรับรู้ในระดับสูงของสมอง ซึ่งนักประสาทวิทยาเชื่อว่าคลื่นแกมม่านี้สามารถเชื่อมโยงข้อมูลจากทุกส่วนของสมองเข้ามาด้วยกัน
นอกจากนี้ คลื่นแกมม่ายังส่งผลกระทบในเชิงบวกต่อความจำของมนุษย์และยังสามารถชะลออาการของโรคบางอย่าง เช่น โรคอัลไซเมอร์ ได้อีกด้วย
6 เทคนิค วิธีปรับคลื่นสมองให้เข้าสู่สภาวะผ่อนคลาย ใจเบา
สภาวะปัจจุบัน เกือบทุกสิ่งรอบตัวต่างเต็มได้ด้วยความเร่งรีบ ทุกอย่างรวดเร็วจนจิตเราวุ่นวายไม่มีหยุด อยู่ในสังคมที่ย้ำเตือนเราตลอดเวลาว่าต้องเร็วก่อนใคร หากช้าจะไม่ทันการณ์ แต่ละวันเต็มไปด้วยความเครียดตลอดเวลา เทคนิค วิธีง่าย ๆ ที่ช่วยปรับคลื่นสมองให้เข้าสู่สภาวะผ่อนคลาย ใจเบาลง เราลองทำได้ง่าย ๆ ดังนี้ค่ะ
- พาตัวเองไปอยู่ในที่สงบ
- ห่างจากอุปกรณ์มือถือ แทบเล็ต อุปกรณ์ปล่อยคลื่นแม่เหล็กไฟฟ้า
- ฟังเพลง หรือ เล่นดนตรี
- ใช้เวลาทำงานอดิเรก กิจกรรมที่ชอบ
- ฝึกสมาธิ สวดมนต์ เล่นโยคะ ฝึกสังเกตลมหายใจให้ผ่อนคลาย
- อยู่ใกล้ชิดธรรมชาติ
- การใช้ Essential Oil เช่น มะลิ กระดังงา Lavender / Bergamot และกลุ่มที่สกัดมาจากเปลือกไม้ เช่น Sandal wood / cedar wood, vetiver จะช่วยกระตุ้นฮอร์โมน Seretonin
- ฟังคลิปเสียงสั่งจิต โปรแกรมจิต (Hypnosis)
ประโยชน์ของคลื่นสมองแบบต่าง ๆ
คลื่นสมองแบบต่าง ๆ ที่นำมาใช้ เพื่อประกอบการเรียนรู้ อ่านหนังสือ การทำสมาธิ ที่คนนิยมใช้ เพราะใช้ง่าย และได้ผลดี
การใช้เสียงปรับคลื่นสมองจากความเครียดวุ่นวายให้เป็นคลื่น Alpha หรือ Theta ช่วยผ่อนคลาย สร้างสมาธิ
มีเสียงแบบต่าง ๆ ที่คนทั่วไปนำมาใช้ในการสร้างสมาธิ ผ่อนคลาย หลับลึก อีกด้วย เช่น เสียงธรรมชาติ เสียงดนตรี หรือ แม้แต่เสียงพูด
ตัวอย่างคลิปเสียงดนตรี เพื่อฟังตอนนอนช่วยให้หลับลึก >> CLICK
