Flow State ภาวะลื่นไหล มีความสุข สนุกกับงาน

เคยไหม? ที่คุณจดจ่อทำงาน ทำกิจกรรมบางอย่างเพลินจนลืมเวลา ลืมกินข้าวกินปลา จดจ่อ ดื่มด่ำ มีความสุขกับสิ่งที่อยู่ตรงหน้า นั่นแหละที่คุณกำลังเข้าสู่ “ภาวะลื่นไหล” หรือ Flow State โดยไม่รู้ตัว แล้วภาวะลื่นไหล คืออะไร การเข้าสู่ภาวะลื่นไหลดีต่อชีวิตเราอย่างไรบ้าง แล้วเราจะสร้างให้มันเกิดขึ้นอย่างสม่ำเสมอกับเราได้อย่างไร

ภาวะลื่นไหล (Flow State) คืออะไร

ภาวะลื่นไหล (Flow State) คือ ภาวะที่คน ๆ หนึ่งกำลังดำดิ่ง มีสมาธิจดจ่อกับกิจกรรมที่ทำอยู่อย่างเต็มที่ เพลิดเพลิน จนลืมดูเวลาว่าผ่านไปนานเท่าไหร่แล้ว มักเกิดขึ้นเมื่อเราทำบางสิ่งบางอย่างที่ชอบ และมีความถนัด เชี่ยวชาญมาก

Flow เป็นชื่อที่ตั้งขึ้นโดยนักจิตวิทยาชาวฮังการี Mihaly Csikszentmihalyi (มิฮาลี ชิคเซนมิฮาย) หลังจากที่เขาสังเกตเห็นศิลปินหลายคนที่สามารถดำดิ่งไปกับงานของตนโดยไม่สนใจสิ่งใด ไม่หิว ไม่ง่วง ไม่รู้จักเหน็ดเหนื่อย

ภาวะ Flow นี้มักเกิดขึ้นขณะที่กำลังสร้างสรรค์งานศิลปะ เช่น การวาดภาพ การเขียน อย่างไรก็ตาม ภาวะนี้ก็อาจเกิดขึ้นได้ในขณะที่เล่นกีฬาเช่นกัน

เงื่อนไขที่ทำให้เกิด “ภาวะลื่นไหล”

มิฮาลี สรุปปัจจัย เงื่อนไขที่จะทำให้เกิดภาวะ Flow จะต้องประกอบด้วย

A clear set of goals and progress – ต้องมีเป้าหมาย และกระบวนการในการทำงานที่ชัดเจน สิ่งนี้จะช่วยวางทิศทาง และรากฐานให้กับงานที่ทำได้

Clear and immediate feedback – ต้องรับคำแนะนำ ข้อเสนอแนะที่ชัดเจน และทันท่วงที ซึ่งฟีดแบ็กคำแนะนำที่ชัดเจน รวดเร็ว จะช่วยให้แก้ไขปรับเปลี่ยนความต้องการเปลี่ยนไปได้ เพื่อให้งานเกิดประสิทธิภาพ และสามารถรักษา Flow ไว้ได้

A Good Balance – ต้องมีความสมดุลที่ดีระหว่างความท้าทายของงานที่ทำ และระดับทักษะความสามารถที่มี ต้องมีความมั่นใจในความสามารถของตนเองที่จะทำงานให้สำเร็จ

ปัจจัย 7 ประการที่ทำให้เกิด Flow โดย Schaffer

ในปี 2013 Owen Schaffer ได้เสนอเพิ่มเติมเกี่ยวกับการเกิด Flow เป็น ปัจจัย 7 ประการที่ทำให้เกิด Flow ไว้ดังนี้

• • Knowing what to do หรือ รู้ว่าต้องทำอะไร

• • Knowing how to do it รู้วิธีการว่าต้องทำอย่างไร

• • Knowing how well you are doing รู้ว่าจะทำออกมาให้ดีได้อย่างไร

• • Knowing where to go รู้เป้าหมายปลายทาง

• • High perceived challenges มีความท้าทายสูงพอ

• • High perceived skills มีทักษะความสามารถสูงเพียงพอ

• • Freedom from distractions มีสมาธิ ห่างไกลจากสิ่งรบกวน

Model of Flow แผนภาพ “ภาวะลื่นไหล”

แผนภาพ Flow Model ของ มิฮาลี แสดงภาวะทางอารมณ์ที่เราจะได้สัมผัสเมื่อพยายามทำงานให้สำเร็จโดยขึ้นอยู่กับระดับความยากของความท้าทาย กับ ระดับทักษะความสามารถของเรา

จากแผนภาพ แกนแนวนอนคือระดับความสามารถ แกนแนวตั้งคือระดับความท้าทาย

• • หากคุณมีความสามารถต่ำ แต่ต้องเผชิญงานมีความท้าทายสูง หรือยาก สิ่งที่คุณอาจรู้สึกก็คือความกังวล (Worry) หรือความวิตกกังวล (Anxiety)

• • หากงานนั้นไม่ท้าทายและไม่ต้องใช้ทักษะอะไรมากมาย เราอาจรู้สึกไม่สนใจมัน ไม่กระตือรือล้น (Apathy)

• • ในขณะที่หากคุณมีความสามารถสูง แต่พบกับงานที่มีความท้าทายต่ำ คุณก็อาจรู้สึกตั้งแต่เบื่อ (เพราะงานไม่ท้าทาย) รู้สึกผ่อนคลาย (Relaxation) หรือรู้สึกควบคุมงานนั้นได้ (Control)

• • แต่ถ้าทั้งงานและความสามารถอยู่ในระดับที่สูงทั้งคู่แล้วละก็ (หมายถึงว่าคุณก็มีทักษะที่สูง และงานก็ท้าทายสมกับทักษะของคุณ) นั่นเองที่คณจะไปถึง ภาวะลื่นไหล (Flow) ซึ่งเมื่อใดก็ตามที่คุณเข้าไปในภาวะนี้ได้แล้ว คุณจะรู้สึกราวกับว่าเวลาเคลื่อนผ่านไปโดยที่คุณไม่รู้สึกตัว

ผลลัพธ์ที่ได้เมื่อเข้าสู่ภาวะ Flow

จากประสบการณ์บอกเล่าของหลาย ๆ คน โดย มิฮาลี และทีมงาน ได้สัมภาษณ์คนกว่า 8,000 คน จากหลากหลายอาชีพ หลายสถานะ ที่เข้าสู่ภาวะลื่นไหล (Flow State) ได้สรุปถึงผลลัพธ์ที่เกิดขึ้น ดังนี้

มิฮาลีสรุปไว้ว่า เมื่อเข้าสู่ภาวะ Flow จะพบว่ามีสภาวะ 7 อย่างต่อไปนี้เกิดขึ้น

• มีสมาธิจดจ่ออย่างแรงกล้า
• นำไปสู่ความรู้สึกปิติ อิ่มเอิบ
• ความรู้สึกกระจ่างแจ้ง คือ คุณรู้ชัดเจนว่าคุณต้องทำอะไรจากชั่วขณะหนึ่งไปยังอีกชั่วขณะหนึ่ง
• คุณได้รับผลสะท้อนกลับ (feedback) ทันที คุณรู้ว่าคุณต้องทำอะไร
• คุณสามารถทำอะไรได้ แม้ว่ามันจะยาก
• ความรู้สึกว่าเวลาหายวับไป คุณลืมตัวตนของตัวเอง
• รู้สึกว่าเป็นส่วนหนึ่งของอะไรที่ยิ่งใหญ่กว่า และเมื่อสภาวะนี้เกิดขึ้น สิ่งที่คุณทำอยู่ก็กลายเป็นสิ่งที่มีคุณค่าในการกระทำเอง